„Rosjanie nigdy nie strzelają bezczynnie”. 54 lata temu ZSRR najechał Czechosłowację: What From the Breezhnev Scenariusz zastosowano na Ukrainie na Ukrainie

Szybka inwazja i schwytanie błyskawicy Pragi tłumiły reformy przywódcy CPSR Alexandra Dubchka i przez dwie dekady zebrały Czechosłowację do sztywnego reżimu okupacji sowieckiej. Film dnia 54 lat po tych wydarzeniach NB przypomina, jakie sowieckie „wzorce” tej inwazji na Rosję próbowały użyć na Ukrainie, po rozwiązaniu Wielkiej Wojny.

Historycy rozważają prawdziwą przyczynę inwazji radzieckiej Czechosłowacji, Pragi Spring - kurs na temat liberalizacji politycznej i gospodarczej, który od stycznia 1968 r. Próbował wdrożyć w kraju, nowy przywódca Centralnego Komitetu Komunistycznego Partii Czechosłowacji Aleksandra Dubchka.

Jego program socjalizmu z ludzką twarzą przewidywał wolność słowa i zniesienie cenzury, rehabilitację represji i ograniczenie kontroli specjalnych usług, niezależna polityka zagraniczna CSSR, a także projekty reform rynkowych i federalizacja kraju z jego Podział na równe podmioty - Republika Czeska i Słowacja. W dziesięcioletnim perspektywie Dubchek miał nadzieję przygotować platformę do przeprowadzenia demokratycznych wyborów w kraju i pozbycia się jednej strony.

Jego działania uzyskały wielkie poparcie dla populacji Czechosłowacji. W tym kursie Moskwa dostrzegła bezpośrednie zagrożenie dla wszystkiego, co było w tym czasie ZSRR. „Praga Spring była odważnym, prawdopodobnie utopijnym eksperymentem, aby przekształcić reżim komunistyczny w system demokratyczny. Free Press, Otwarte granice - żaden inny kraj bloku sowieckiego nie mógł nawet liczyć na takie wolności.

Nic dziwnego, że było bardzo zdenerwowane zarówno Moskwa, jak i fanów sztywnej linii w Czechosłowaku Komunistycznym ”, Olena Lappin, pisarka Pochodzenia Czech, która opuściła Pragę Niemcy, powiedziała w niedawnej kolumnie z Wall Street Journal, pisarza z pisarza z pisarza Pochodzenie czeskie. Inwazja radziecka.

W dziesiątkach publikacji, które ukazały się po pełnej skali inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, jego prawdziwy powód był również nazywany Kijową Kurs Integracji Euro -Atlantyckiej i wolnym społeczeństwem, który ostro kontrastuje z reżimem politycznym Vladimir Putin w dzisiejszej Rosji. W swoim niedawnym poważnym dochodzeniu The Washington Post powiedział, że dyrektor CIA William Burns, analizując ryzyko inwazji, zwany Putinem „Contained” na Ukrainie.

Pod koniec lata 2021 r. Amerykańscy analitycy zakończyli na podstawie wywiadu: rosyjski przywódca zobaczył, że okno możliwości utrzymania Ukrainy na swojej orbicie zamknięte. „Ukraińczycy odbudowali dwukrotnie, domagając się demokratycznej przyszłości, wolnej od korupcji i interwencji Moskwy, podczas rewolucji pomarańczowej w latach 2004-2005 i protestów na Majdanie 2013-2014, który poprzedził aneksję Krymu przez Rosję.

Chociaż Ukraina nie była członkiem NATO ani Unii Europejskiej, teraz pewnie przeniosła się na zachodnią orbitę polityczną, gospodarczą i kulturową. Ten dryf napędzał oburzenie Putina z powodu utraty imperium przez Rosję ”, pisze WP. Sekretarz generalny ZSRR Leonid Brezhnev wystawił Ultimatum Alexander Dubchek pod koniec lipca 1968 r. Podczas napiętego trzydniowego spotkania w słowackim miasteczku granicznym Chierna-Over-Penalty.

Domagał się zwrócenia cenzury i upadku reform wiosny w praskiej, a następnie oskarżył Dubchka o rzekome nieprzestrzeganie warunków tego ultimatum. 17 sierpnia Buro Polityczne komitetu centralnego CPSU podjął decyzję o sytuacji w Czechosłowacji, która uzasadniała potrzebę inwazji zestawu propagandowych klisz, które maskowały obawy Moskwy przed utratą kontroli nad ZSRR.

Dokument ten nieuzasadniony argumentował, że „rozwój wydarzeń w Czechosłowacji stał się najbardziej niebezpieczny” i opisał ryzyko mitycznej „rewolucji kontrataków”. „Właściwe elementy […] przygotowały rewolucję rewolucyjną.

[…] Biorąc pod uwagę, że wszystkie polityczne środki wpływające na przywództwo CPC (Partia Komunistyczna Czechosłowacji) zostały już wyczerpane przez CPSU i inne partie braterskie, Buber Polityczny Komitetu Centralnego CPSU uważa, że ​​moment ten zastosował aktywne środki w celu ochrony Socjalizm w Czechosie Partia Komunistyczna i Czechosłowacja Ludowa pomoc i wsparcie dla sił zbrojnych. ” W tym duchu powstały żołnierze, które miały uczestniczyć w inwazji.

„Politycy powiedzieli nam, że w Czechosłowacji istnieje grupa kontrrewolucjonistów, na które cierpią cała lud, i trzeba to ograniczyć”-powiedział Boris Shmelev, w tym czasie 20-letni spadochroniarz, który uczestniczył w schwytaniu Pragi. Nie mniej od rzeczywistości, zestaw fałszywych ideologicznych przyczyn inwazji został wyrażony w przemówieniu przed atakiem na Ukrainę przez rosyjskiego dyktatora Władimira Putina.

24 lutego stwierdził, że celem „operacji specjalnych” jest rzekomo „ochrona osób, które były wykorzystywane od ośmiu lat, ludobójstwo z reżimu Kijów”. „A za to będziemy dążyć do demilitaryzacji i debulacji Ukrainy” - powiedział Putin, fikcyjne przyczyny i cele inwazji. „Demagogiczne uzasadnienie ataku Putina na Ukrainę jako akt wyzwolenia z nieistniejących zagrożeń zostało pobrane bezpośrednio z scenariusza Breżniena z 1968 r. ” - podsumowuje Elenę Lappin.

Czeski fotograf, który zdjął unikalne kolorowe zdjęcia inwazji, pokazuje zdjęcia i mówi im: 20-30 czerwca 1968 r. , Dwa miesiące przed inwazją, stan organizacji paktu Warszawskiego został przeprowadzony na terytorium Czechosłowacki shumava - a Zapis w skali dla krajów społeczeństwa. W tamtych czasach 16 000 pracowników wojska po raz pierwszy wprowadzono na terytorium Czechosłowacji po raz pierwszy w historii bloku wojskowego krajów socjalistycznych.

W tym samym czasie żołnierze ZSRR i jego sojusznicy nie spieszyli się: 29 lipca, miesiąc po oficjalnym zakończeniu ćwiczeń Dubchek, konieczne było zażądanie wycofania żołnierzy, które pozostały nieuzasadnione w CSSR, o godz. Zamknięte spotkanie z Leonidem Brezenewem i kierownictwem Unii w miasteczku przygranicznym. Pod koniec lipca - na początku sierpnia na terytoriach obozu społecznego przeprowadzono dwa etapy dużych sady. Szkolenie sił powietrznych.

„Co dziwne, niektórzy członkowie przywództwa Czechosłowacji nadal uważali, że ta [inwazja] może zostać wygładzona, omijając. Byli naiwni, przede wszystkim Dubchek - człowiek, który był w Związku Radzieckim i znał mentalność przywódców radzieckich, nadal wierzył, że tak sztywna reakcja się nie nastąpi.

Widziałem szereg ekspresyjnych oznak nadchodzących wydarzeń: były tutaj ćwiczenia wojskowe, po których żołnierze nie poszli, ale pozostali na terytorium Czechosłowacji ” - przypomniał sobie czeskowy dysydent, politolog i nauczyciel uniwersytetu Rudolf Kucher Radio. Podobnie inwazja Rosji na Ukrainę poprzedziła szereg „ćwiczeń” armii atakującej, które w rzeczywistości były manewrami do skoncentrowania żołnierzy Federacji Rosyjskiej w pobliżu granic Ukrainy.

Koncentrując ich na inwazji, Kreml ogłosił nowe „szkolenie”. Tak więc, 19 lutego, Vladimir Putin nadzoruje „Planowane siły szkoleniowe strategicznego ograniczenia”, które uczestniczyły w ponad 140 okrętach wojennych i sądach bezpieczeństwa, ponad 60 samolotach, 1 tysiące jednostek, ale Białoruś postanowił kontynuować „szkolenie” urzędu unijnego urzędu -2022, który rozpoczął się 10 lutego w nocy przeciwko 21 sierpnia 1968 r.

Armie oddziałów czterech krajów traktatu Warszawskiego-Związek Radziecki, Bułgaria, Polska i Węgierka Czechosłowacja. Tej nocy 250 weszły do ​​kraju Tej nocy. Tysiące żołnierzy i 2000 czołgów. W sumie liczba sił inwazji dotarła do 500 000 osób. W tym samym czasie, z przekroczeniem granicy z żołnierzami lądowymi, grupa radzieckich sił specjalnych z grona GRU uchwyciła Międzynarodowe lotnisko Rozine w Pradze.

Ta ważna faza operacji Dunaju rozpoczęła się od zdradzieckiej manewki na lotnisku w nocy przeciwko 21 sierpnia, rzekomo pasażerski samolot sowiecki zaprosił wymuszone lądowanie, mówiąc ” Odmowa silnika ». Jednak w jego zarządzie było około 100 sowieckich agentów. Po sadzeniu przejęli wszystkie obiekty lotniska, w tym wieżę kontrolną.

Tak więc możliwe było lądowanie reszty samolotów lądujących i masowe lądowanie wojsk radzieckich: transport AN-12 siedzący na linii lotniska Rozine. Oprócz spadochroniarzy transportowali artylerię i lekkie zbiorniki. W sumie na lotnisku znajduje się około 700 samolotów okupacyjnych. Ivan Ugllzh, który pracował tej nocy operator radaru na lotnisku w Pradze, nie mógł uwierzyć w oczy, widząc setki punktów na monitorze.

„Zdecydowaliśmy, że są to niektóre [techniczne] przeszkody. Potem dowiedzieliśmy się, że wciąż były to samoloty, ale nie zostaliśmy natychmiast powiadomieni. Tymczasem dyspozytorzy w regionie nie odpowiedzieli już na nasze rozmowy telefoniczne. Pod względem dźwięku silników usłyszeliśmy, że są to samoloty wojskowe, więc zdecydowaliśmy, że są jakieś szkolenie - przypomniał sobie.

Na ciężkim sprzęcie wojskowym i schwytanym samochodom cywilnym żołnierze natychmiast udali się do Centrum Pragi.

W niecały dzień najeźdźcy zajmowali wszystkie ważne obiekty strategiczne w Czechosłowacji, w tym Praga, Brno i Bratislava: główne drogi, mosty, odejścia z miast, ruchliwe radio i telewizja, domy drukarskie i stacje, telegrafy i głowę głównym komitet CPC i rząd CSSR, inne budynki administracyjne miast i obwodów, a także siedziba jednostek wojskowych i przemysłu wojskowego.

Taki scenariusz próbował wdrożyć w pierwszych dniach inwazji na Ukrainę w lutym - rolą Rozine było zagranie w Gostomel Airport w pobliżu Kijowa. Według WP, 12 stycznia 2022 r. , Szef CIA William Burnsa podczas spotkania z Władimirem Zelensky w Kijowie otworzył tę część rosyjskiego planu, wyjaśniając, że w przypadku udanego napaści na Gostomel, że rosyjska armia Ma nadzieję wylądować tam i szybko uchwycić Kiiva. W ukraińskiej sprawie plany najeźdźców nie powiodły się.

Chociaż dziesiątki rosyjskich helikopterów wojskowych lecących w kierunku lotniska 24 lutego stały się jednym z pierwszych szokujących symboli inwazji, obrońcy Ukrainy po zaciętych bitwach i tymczasowym okupacji Gostomel zostali wysiedlone przez wojska rosyjskie z całego regionu Kijata. Od pierwszych dni sowieckiej inwazji na Czechosłowację żołnierze okupacyjne nie straciły możliwości pozbycia się własności mieszkańców Czechosłowacji.

Jednym z tych przykładów był Ivan Ughlurzh, pracownik Ruzine lotniska. Przez kilka dni nie mieli dostępu do swojej pracy, a kiedy wrócili, byli przekonani o grabieży żołnierzy sowieckich. „Kiedy wróciliśmy do naszego miejsca pracy, zobaczyliśmy tam całkowitą dewastację. Wszystko zostało skradzione - nasze rzeczy osobiste z szaf z magazynu. Z sprzętu nie pozostało tam nic - powiedział operator lotniska Radar Praga.

Zakres grabieży armii rosyjskiej na Ukrainie również szybko stał się oczywisty, szczególnie po tym, jak wojska rosyjskie opuściły trzy regiony północne (Kijv, Chernihiv i Sumy). Dyrektor Chernobylu Valery Saya i szef państwowej agencji wykluczenia Jevgeneny Kramarenko powiedział, że okupanci zostali zabrani ze stacji i z hotelu do miasta Chernobyl, a nawet czajników, producentów kawy, usług, widelców, łyżek i płyt.

„Zaczęli wykonywać cenne rzeczy, pakować sprzęt, który wciąż pozostał na platformie Czarnobylu i częściowo odejść” - opisał Kramarenko proces grabieży. „Rzucili mniej lub bardziej komputerów kosztownych, niektórych producentów kawy, czajników, kilku pojemników z nieruchomościami w Chernobyl NPP, załadowali ich samochody i wyjęli”.

Wiele zdjęć i filmów udokumentowało najszerszą gamę przedmiotów gospodarstwa domowego, które rosyjskie wojsko eksportowało z domów Ukraińczyków- od paznokci, dywanów i zabawek po pralki, laptopy i biżuterię. Jednym z pośrednich punktów dla zwabionych było Białoruskie miasto Mozir, skąd żołnierze Federacji Rosyjskiej wysłali skradzione przedmioty do swoich rodzin poprzez rosyjską służbę ekspresowej dostawy SDEK.

Wielu Czechów, którzy z przerażeniem obserwowali szybką inwazję żołnierzy traktatowych Warszawy, później wspomniało, że załogi rosyjskich czołgów i zwykłego personelu wojskowego - pozornie lub szczerego - nie orientowały się tam, gdzie były. Rudolf Kucher, w tym czasie, student Wydziału Filozofii Uniwersytetu Karola, próbował zapytać sowieckie wojsko w Pradze o to, jakie zadanie otrzymali. „Żołnierze byli całkowicie zdezorientowani.

Mieli kilka rozkazów - że musieli dostać się do tego zbiornika w określone miejsce, ale byli bardzo młodymi ludźmi, którzy nawet nie wiedzieli, co było w Czechosłowacji. Zapytali: „Gdzie jesteśmy? Co to jest? „Powiedziałem im:„ Przyszedłeś do Pragi ”. Myśleli, że dotarli na Zachód. ” Ughlur powiedział, że niektórzy najeźdźcy byli przekonani, że muszą się uczyć. „Ponieważ rozmawialiśmy z nimi Rosjaninem, nie wiedzieli, że byli poza Rosją.

Ani tego nie wiedzieli, ani ich oficerów. Byli całkowicie zdezorientowani - powiedział. A niektórzy z okupantów uważali, że był w Niemczech, powiedział Elenie publiczności, która w czasie inwazji studiowała w Graduate School of the Higher School of Economics w Pradze. Opisała scenę, którą obserwowała obok jednego z płonących czołgów w Pradze.

Opinia publiczna przypomina, jak „jedna letnia dama w skórzanych rękawiczkach była w jej eleganckiej torebce” metalowe fragmenty technologii. „Jej torebka zaczęła się płonąć” - powiedziała Prajanka. „Do tego czasu radzieccy żołnierze już zdali sobie sprawę, że młodsze pokolenie mieszkańców mówiło Rosjaninowi, chociaż nadal myśleli, że są w Niemczech i nie rozumieli, dlaczego Niemcy tak mówią po rosyjsku Cóż i swobodnie.

Młody radziecki oficer podszedł do mnie i zapytał, co robi ta kobieta. I zapytałem ją, dlaczego, ponieważ jej torba płonęła. Pani odpowiedziała: „Bez względu na to, chcę mieć dowody, że byli szaleni w tym Kremlin i te kawałki czołgu pozostaną w naszym rodzinnym archiwum. „Przetłumaczyłem, że młody oficer był przerażony i prawdopodobnie zaczął rozumieć, że nie było go w Niemczech”, powiedziała.

Podobne uzasadnienie zostały wyrażone przez dziesiątki rosyjskich jeńców schwytanych przez uchwycone przez siebie przez rosyjskich jeńców schwytanych przez Ukraina na początku, powtórzyła wyuczone instrukcje Bloger Vladimir Zolkin, który w tym czasie wziął ponad sto wywiadów z uwięzionymi rosyjskimi najeźdźcami, był w kwietniu 2022 r. „Na przykład osoba została wezwana do usługi pobierania, a on miał zadanie palenia pożaru gdzieś w lesie, utrzymując ogień.

Dowódca podszedł do niego i powiedział: „Usiądź w tym samochodzie i idź”. Usiadł i wyszedł. 24 lutego poszedłem, ich 25. kolumna została zwolniona - zacytował przykład. Przed rankiem 21 sierpnia Aleksander Dubchek został zatrzymany przez wojska radzieckie, przywódca Czechosłowacji miał czas, aby zachęcić mieszkańców kraju, aby nie oprzeć się najeźdźcom, aby uniknąć ofiar.

Czechowie i Słowarze przemówili do Czechów i Słowaków, prezesa kraju Ladvik Svoboda i czeskiego radia - budynek jego rady redakcyjnej w Pradze stał się epicentrum popularnego protestu przeciwko żołnierzom inwazji. A jednak zderzenia były nieuniknione. Dziś ofiarami operacji Dunaju to 108 obywateli Czechosłowacy, ponad 500 zostało rannych.

Większość Czechów, do pięćdziesięciu osób, zginęło 21 sierpnia w Pragi w pobliżu czeskiego budynku radiowego, gdzie populacja próbowała obronić przemówienie niezależnego Media z pomocą barykad, podczas gdy reszta Pragi została już schwytana. Ludzie zmarli na piłki żołnierzy radzieckich pod gąsienicami czołgów i kół sprzętu, w ogniu płonących pojazdów bojowych i amunicji.

Doniesiono również, że żołnierze radzieccy otworzyli strzelaninę w tłumie Prazhan na Vaclav Square. Ponadto najeźdźcy otworzyli ogień na porażkę w Liberty, Brno, KOSICE, Poprada i innych miastach Czechosłowacji. Ówczesna absolwentka Pragi Elena opowiedziała, jak wojska radzieckie otworzyły strzelaninę na placu Vaclav w pobliżu Muzeum Narodowego w Pradze, gdzie zgromadził się zaskoczony tłum ludzi.

„Czołgi zaczęły się zatrzymać, ale rozwinęły się do muzeum, które zostało po prostu przywrócone,„ lśniła jego fasada ” - powiedziała publiczna. - Stałem w hotelu Yalta, kiedy zaczęli strzelać na fasadzie. Wszyscy inni instynktownie upadli na ziemię. Ale potem byłem młody i głupi, z powolną reakcją, a z koszykówką rośnie na środku ulicy i patrzył, aż jakiś mężczyzna powalił mnie mocno na ziemi.

To był Amerykanin polskich pochodzenia, który jako tłumacz towarzyszył kiedyś konwoju z Londynu do Arkhangelsk. Powiedziałem mu: „Chcę patrzeć! Wciąż strzelają bezczynnie!” А він схопився за голову і відповів: «Росіяни ніколи не стріляють холостими!». Повномасшабне вторгнення в Україну лише посилило правдивість цього страшного правила.

Розмах воєнних злочинів РФ проти цивільного населення за півроку великої війни шокував увесь світ: тисячі мирних українців стали жертвами розстрілів, зґвалтувань і тортур окупантів; авіанальотів, ракетних ударів по житлових кварталах міст, цивільній інфраструктурі та об'єктах-бомбосховищах.

Подібно до того, як Росія в 2022 році прагне повністю підпорядкувати собі Україну, вторгнення СРСР і військ Варшавського договору вбило Празьку весну і всі надії на реформи, які зароджувалися в країні.

У дні вторгнення Олександра Дубчека та інших лідерів країни примусово вивезли з Чехословаччини на «переговори» в Москві (24-27 серпня 1968 року).

Там вони були змушені підписати спільне комюніке, в якому терміни виведення військ із Чехословаччини ставилися в залежність від "нормалізації обстановки в ЧССР".

Дубчек був фактично відсторонений від управління країною, хоча формально втратив посаду лише через півроку: у квітні 1969 року першим секретарем ЦК Компартії Чехословаччини було обрано Густава Гусака.

Радянські війська залишилися в країні аж до розвалу СРСР, а «нормалізація» обернулася для Чехословаччини кількома десятиліттями задушливого застою, репресій, посилення режиму та масової еміграції. Відразу після операції Дунай з країни емігрували близько 70 тис.

осіб, а загалом кількість тих, хто виїхав на Захід, досягла 300 тис. осіб, серед яких було ціле покоління представників чехословацької інтелігенції.

«Інтелектуальна еліта поїхала, і в суспільстві не залишилося нікого, хто цьому чинив опір, окрім вузького кола дисидентів, — згадував Рудольф Кучера, активний учасник чеського дисидентського руху, автор самвидаву та підписант Хартії-77.

— Думаю, сама по собі окупація ще не була тим переломом. Перелом стався під час "нормалізації": тотальний контроль, придушення будь-якого прояву самостійності. Це не було відкритим проявом насильства.

Зрозуміло, багато хто потрапляв до в'язниць, проте масового насильства не було — ми просто мовчки дурнішали і схиляли спину».

«Роками перебування у холодильнику» називав ці два десятиліття до розвалу СРСР чех Ян Кованич, у серпні 1968-го — старшокласник, який став свідком розстрілу супротивників вторгнення в чеському Ліберці.

«Все почало різко змінюватися після 1969 року: кордони закрилися, людей садили до в'язниць на десять років. Багато хто жив, не підозрюючи, що хтось із їхніх родичів — агент держбезпеки. Так сталося і зі мною: завербований був, зокрема, брат мого дідуся», — розповідав Кованич.

А письменниця Олена Лаппін, чия родина виїхала з ЧССР через два роки після вторгнення, описала нормалізацію як "фактичне зґвалтування країни і придушення свободи слова".

За її словами, по-справжньому вільно її співгромадяни змогли зітхнути лише 1989 року, у рік Оксамитової революції та падіння залізної завіси.

«Я ніколи не думала, що побачу звільнення своєї країни ще за життя», — зізнається вона у колонці, написаній для Wall Street Journal у березні 2022 року, де проводить паралелі із вторгненням в Україну.

Лаппін зазначає, що незважаючи на безліч таких аналогій, уже перші тижні великої війни РФ проти України позбавили її відчуття дежавю в порівнянні з розтерзанням рідної країни — «як тільки стало очевидно, що українці затято опираються силами своєї армії та власного збройного цивільного опору».

«Ми є свідками героїчної боротьби за свободу […] У той час, коли демократія стала порожнім звуком у багатьох частинах світу, громадяни України жертвують своїм життям, щоб зберегти її.

На відміну від 1968 року, багато країн та міжнародних інституцій намагаються зупинити російську агресію, а не утихомирити Москву. Залишається побачити, чи достатньо ми робимо», — попереджала Лаппін навесні 2022 року.